Rối loạn tiền đình: Khi hệ cân bằng cơ thể bị trục trặc

Tiền đình là hệ thống giữ thăng bằng cho cơ thể, bao gồm phần ngoại biên (nằm sau ốc tai, dây thần kinh số VIII) và phần trung ương (nằm ở thân não và tiểu não). Khi hệ thống này bị rối loạn, người bệnh sẽ gặp phải những cơn chóng mặt dữ dội, xoay tròn, dù đang nằm yên.

Các triệu chứng thường gặp:

• Chóng mặt xoay tròn dữ dội, không phụ thuộc vào tư thế.
• Mất thăng bằng rõ rệt, dễ té ngã.
• Ù tai, mờ mắt, buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh.
• Đau đầu mơ hồ, khó tập trung, mệt mỏi kéo dài.

Nguyên nhân có thể đến từ: viêm tai trong, viêm dây thần kinh tiền đình, chấn thương đầu, thoái hóa cột sống cổ, stress kéo dài hoặc thiếu ngủ.

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Journal of Vestibular Research chỉ ra rằng tỉ lệ rối loạn tiền đình trong cộng đồng có thể lên đến 7,4% trong đời, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống nếu không điều trị đúng.

Khi não thiếu "nhiên liệu": Thiểu năng tuần hoàn não là gì?

Trong khi đó, thiểu năng tuần hoàn não là hậu quả của tình trạng giảm lưu lượng máu lên não, khiến não thiếu oxy và dưỡng chất nuôi dưỡng. Tình trạng này thường diễn tiến âm thầm nhưng ảnh hưởng lâu dài đến trí nhớ, giấc ngủ và hiệu suất làm việc.

Biểu hiện dễ nhận biết:

• Đau đầu âm ỉ vùng chẩm hoặc gáy, tăng khi ngồi lâu hoặc làm việc căng thẳng.
• Chóng mặt nhẹ, thoáng qua khi thay đổi tư thế đột ngột.
• Ù tai thoáng qua, suy giảm trí nhớ, hay quên, khó ngủ.
• Mệt mỏi kéo dài, giảm tập trung, giảm hiệu suất trí tuệ.

Các nguyên nhân thường gặp: xơ vữa động mạch, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, đái tháo đường, thoái hóa đốt sống cổ, hút thuốc, béo phì và lối sống ít vận động.

Theo một nghiên cứu của Viện Y học Lâm sàng Việt Nam (2021), thiểu năng tuần hoàn não là yếu tố làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh lý tim mạch nền.

Phân biệt rõ để điều trị đúng:

Giữa hai tình trạng này có nhiều điểm giống nhau khiến người bệnh dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, ta có thể phân biệt thông qua một số triệu chứng đặc trưng như sau:

Biến chứng nguy hiểm của bệnh

Dù là rối loạn tiền đình hay thiểu năng tuần hoàn não, nếu không điều trị đúng cách, người bệnh có thể đối mặt với những hậu quả khó lường.

Rối loạn tiền đình kéo dài khiến người bệnh sống trong trạng thái lo âu, mất tự tin, dễ dẫn đến trầm cảm và cô lập xã hội.

Thiểu năng tuần hoàn não, nếu không kiểm soát, có thể là bước đệm dẫn tới tai biến mạch máu não (đột quỵ) – đặc biệt với người cao tuổi, tăng huyết áp và đái tháo đường.

Khuyến cáo: Những điều nên làm hằng ngày

Bên cạnh việc tuân thủ điều trị, thay đổi thói quen sinh hoạt mỗi ngày cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa tái phát.

• Thay đổi tư thế nhẹ nhàng, nhất là sau khi ngủ dậy.
• Không ngồi làm việc liên tục quá 60 phút – hãy đứng lên vận động nhẹ.
• Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thư giãn.
• Tập thể dục đều đặn: đi bộ, yoga, dưỡng sinh.
• Ăn uống lành mạnh: nhiều rau xanh, cá béo, hạt chứa omega‑3 (hạt lanh, óc chó...).

Vì sao nên chọn Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc để khám và điều trị các bệnh lý thần kinh – tâm thần?

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc hiện là địa chỉ uy tín trong khám và điều trị các bệnh lý thần kinh – tâm thần, trong đó có rối loạn tiền đình và thiểu năng tuần hoàn não. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại như MRI, CT-scan, điện não đồ, siêu âm Doppler mạch máu não…, bệnh viện đảm bảo chẩn đoán chính xác và xây dựng phác đồ điều trị cá thể hóa cho từng người bệnh. Sự kết hợp giữa điều trị bằng thuốc, phục hồi chức năng và tư vấn lối sống khoa học giúp người bệnh cải thiện rõ rệt chất lượng cuộc sống, đồng thời phòng ngừa biến chứng nguy hiểm như trầm cảm hay đột quỵ.

Chóng mặt, đau đầu, mất thăng bằng không chỉ là những triệu chứng thoáng qua mà có thể là lời cảnh báo sớm của những rối loạn nguy hiểm liên quan đến hệ thần kinh. Việc phân biệt đúng giữa rối loạn tiền đình và thiểu năng tuần hoàn não là yếu tố then chốt giúp điều trị hiệu quả, phòng tránh biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ hay suy giảm nhận thức. Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc mà cần đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám chuyên khoa. Đừng để những dấu hiệu nhỏ hôm nay trở thành vấn đề lớn của ngày mai.

Tài liệu tham khảo:

1. Neuhauser, H. K. et al. (2005). The epidemiology of vestibular vertigo: a neurotologic survey of the general population. Journal of Neurology.

2. O'Sullivan, S. B., & Schmitz, T. J. (2014). Physical Rehabilitation. F.A. Davis Company.

3. World Stroke Organization. Global Stroke Fact Sheet 2022.

4. Hội Nội Tiết Việt Nam – "Rối loạn tuần hoàn não ở người cao tuổi", Hội nghị Khoa học 2021.

Thành Tuyên